İş hukuku, işçi ile işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen, işçinin korunmasını esas alan bir hukuk dalıdır. Bu kapsamda işçinin haklarının ihlal edilmesi durumunda başvurabileceği en önemli yollardan biri, iş mahkemelerinde açılan işçi alacağı ve tazminat davalarıdır. Bu davalar genellikle iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra gündeme gelir ve işçinin, çalıştığı süre boyunca edindiği haklarının tahsil edilmesini amaçlar.
İşçi alacakları; ücret, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, yıllık izin ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti gibi hak edişleri kapsar. İşverenin bu tür alacakları tam ve zamanında ödememesi durumunda işçi, alacaklarının tahsili için dava açma hakkına sahiptir. İşçi, bu davalarda alacaklarını ispatla yükümlüdür. Bu nedenle işçilerin çalıştıkları süre boyunca bordro, puantaj kayıtları, tanık beyanları ve varsa yazılı sözleşmeler gibi delilleri muhafaza etmeleri büyük önem taşır.
Tazminat davaları ise genellikle iş sözleşmesinin sona ermesiyle gündeme gelir. Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı ve ayrımcılık tazminatı, en sık rastlanan tazminat türlerindendir. Kıdem tazminatı, en az bir yıl çalışmış işçinin, iş sözleşmesinin haklı neden olmaksızın işveren tarafından feshedilmesi veya işçinin haklı nedenle istifa etmesi halinde hak kazandığı bir ödemedir. İhbar tazminatı ise, iş sözleşmesinin bildirimsiz feshedilmesi halinde, karşı tarafa ödenmesi gereken tazminattır.
Yargıtay içtihatlarına göre, işçi alacağı ve tazminat davalarında zamanaşımı süreleri büyük önem taşır. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, işçi alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıl iken, kıdem ve ihbar tazminatlarında bu süre 10 yıldır. Ancak 2017 yılında yapılan değişiklikle birlikte, iş sözleşmesinden kaynaklanan tüm alacaklar için zamanaşımı süresi 5 yıl olarak yeniden düzenlenmiştir.
Dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk uygulaması da iş hukukunda dikkat edilmesi gereken bir unsurdur. 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren, işçi alacağı ve tazminat davaları için arabuluculuğa başvurulması dava şartı haline getirilmiştir. Arabuluculuk sürecinde taraflar uzlaşamazsa, bu durum arabuluculuk son tutanağına yazılır ve işçi bu tutanakla birlikte dava açma hakkını kullanabilir.
Sonuç olarak, işçi alacağı ve tazminat davaları, iş hukukunun işçiyi koruma ilkesinin bir tezahürü olarak büyük önem taşır. İşçiler, haklarını kaybetmemek adına yasal sürelere riayet etmeli ve delil toplama konusunda dikkatli olmalıdır. İşverenlerin de iş hukukuna uygun hareket etmeleri, ileride karşılaşabilecekleri hukuki ihtilafların önüne geçilmesi bakımından elzemdir.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş
